در انتخابات جمهوری اسلامی چه می گذرد؟

منتشر شده در کیهان لندن

کمتر از دو هفته به انتخابات نمایشی جمهوری اسلامی مانده است. جمهوری اسلامی که امروز بیش از هر زمانی درگیر مسئله مشروعیت و مشارکت مردم در این نمایش هستند. پیش تر در مقاله «جمهوری اسلامی، بحران مشروعیت، انتخابات ریاست جمهوری» در خصوص مسئله قانونی و نظارت استصوابی مفصل نوشته ام، آنچه در این مقاله بدان خواهیم پرداخت، توسل رژیم به حربه هایی است تا مردم را به پای صندوقها بکشاند.

اول، نهاد ریاست جمهوری پس از به قدرت رسیدن علی خامنه ای و در اصلاحات قانون اساسی سال 1368 با کنارگذاشتن «نخست وزیر» در ایران دارای قدرت شد. پیش از آن رییس جمهوری تنها نمادی در کشور بود که فاقد هرگونه قدرتی بود، که این ریشه اختلافات علی خامنه ای با میرحسین موسوی (پسر خاله رهبر) است. در طول 43 سال گذشته، از میان 7 رییس جمهور، یکی با لباس زنانه از ایران به فرانسه گریخت (ابوالحسن بنی صدر)، دومی توسط اتاق فکر جمهوری اسلامی و در یک ترور کشته شد و ادعا کردند که مجاهدین خلق اقدام به بمب گذاری در دفتر نخست وزیری کردند، و نفر چهارم و پنجم (رفسنجانی و احمدی نژاد) نیز پس از پایان دوره مطرود شدند. در این میان تنها سومین رییس جمهور، علی خامنه ای است که پس از ریاست جمهوری آینده ای روشن داشت و با اهتمام رییس جمهور چهارم به سمت رهبری رسید.

دوم، پس از آنکه شورای نگهبان به قلع و قمع نامزدهای ریاست جمهوری اهتمام ورزید و افراد سرشناس رژیم را که سالیان سال بر مسند قدرت بودند را از دور خارج نمود، صادق لاریجانی که زمانی سخن از جانشینی او بر مسند علی خامنه ای بود، در توییتر خود اعلام کرد که این رد صلاحیت ها از سوی مقام های اطلاعاتی در سپاه سرچشمه می گیرد، و سپس علی خامنه ای با حضور در تلویزیون از این روند رد صلاحیت انتقاد کرد. گویی او هیچ دخل و تصرفی در انتصاب این افراد نداشته و نظارتی بر ایشان ندارد. از رد صلاحیت شدگان، می توان به علی لاریجانی اشاره کرد، که از نزدیکان به خامنه ای محسوب و برادرش صادق لاریجانی ریاست قوه قضاییه را با حکم مستقیم خامنه ای به عهده داشت. علی مطهری، فرزند مرتضی مطهری از تئوریسین های جمهوری اسلامی که توسط گروه فرقان در ابتدای انقلاب به قتل رسید و شوهر خواهر لاریجانی ها نیز از دیگر چهره های رد صلاحیت شده است. در واقع این اقدام علی خامنه ای، فرافکنی بود که در انظار عمومی طرح گردد که وی در عمل فاقد قدرت است، اما عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان بلافاصله اعلام کرد که سخنان او فصل الخطاب است و شورای نگهبان به تذکرات رهبر توجه خواهد نمود. یکی از جملات قابل تأمل این بود: «رد صلاحیت به معنای عدم صلاحیت نیست»!

سوم، رژیم در حال حاضر از اعطای مرخصی به زندانیان سیاسی و امنیتی جداً خودداری می کند، که البته حضور رییس قوه قضاییه، ابراهیم رییسی به عنوان احدی از کاندیداهای ریاست جمهوری بی اثر نیست، چراکه با منوط کردن مرخصی زندانیان به شرکت ایشان و خانواده هایشان در انتخابات، می توانند آمار رای دهندگان را بالا برد. از سوی دیگر، فرمانده نیروی انتظامی، اشتری، که خود منصوب مستقیم از سوی رهبری است، با توجه به همه گیر شدن کمپین «رای بی رای»، هشدار داد که وظیفه فعالان در فضای مجازی دعوت مردم به انتخابات است و نه تحریم آن و کسانیکه بر تحریم پافشاری کنند «اقدام علیه امنیت ملی» کرده اند. محسن اراکی، عضو مجلس خبرگان، رییس جمهوری را «بازوی اجرایی ولی فقی» خواند و گفت معنای انتخابات این است که «مردم اعلام می‌کنند که ما فرمانبر این نظام و فرمانروایی ولی فقیه هستیم».

چهارم، برگذاری مناظره های انتخاباتی که طی آن کاندیداها چنان به یکدیگر حمله و انتقاد می کنند که گویی تا پیش از این هیچ کدام در راس امور نبوده اند. توضیح آنکه برای مثال ابراهیم رییسی چنان منتقد برقراری عدالت در جامعه است که گویا فراموش کرده وی از 16 سالگی در قوه قضاییه صاحب مسند و قدرت بوده است، یا چنان منتقد «زمین خواری» است که گویا شخص دیگری در مشهد و سراسر ایران، زمین های مرغوبی را به نام آستان قدس رضوی (نهاد مدیریت مقبره امام هشتم شیعیان) مصادره نموده است. همتی، رییس فعلی بانک مرکزی نیز چنان منتقد سیستم بانکی رژیم است که شک می کنیم که نکند ایشان حقیقتاً تازه می خواهند وارد میدان شوند. جالب تر اینکه، ابراهیم رییسی می گوید برای ریاست جمهوری آمده است تا با فساد مقابله کند، حال آنکه کیست که نداند این مقابله با قوه قضاییه است، نه مجریه.

بنابر تمام آنچه در بالا آمد، جمهوری اسلامی، که مانند فردی مبتلا به سرطان است و اکنون دیگری درمانی برای او نمی توان به کار بست، اینکه تلاش می کند تا بتواند با توسل به حضور مردم در صف های انتخاباتی برای خود در عرصه بین المللی مشروعیت بخرد تا بتوان با گرفتن امتیازاتی از کشورهای اروپایی به حیات خود ادامه دهد. به هر تقدیر، چنانکه در پیشتر[1]و[2] نیز نگاشته ام، زمانیکه قدرت مطلق در دست نهاد رهبری رژیم وفق اصل 110 قانون اساسی است، انتخاب برای مردم فاقد معناست، کما اینکه مصباح یزدی از تیوریسین های رژیم نیز بارها اعلام کرده است که در نظام مقدس اسلامی، انتخاب مردم نقشی ندارد یا حتی خمینی در سخنرانی ای اعلام کرده که اگر مردم انتخابی کنند که خطری را مواجه اسلام کند، «در سر مردم باید زد و انتخابشان را باطل کرد»!

هوشمند رحیمی (حقوقدان) 15 خرداد 2580

[1] جمهوری اسلامی، بحران مشروعیت، انتخابات ریاست جمهوری؛ منتشر شده در کیهان لندن https://kayhan.london/fa/?p=242612

[2] رای به زور و مشروعیت به چمبه؛ منتشر شده در کیهان لندن https://kayhan.london/fa/?p=74837