در حالیکه در جوامع پیشرفته، روز به روز تلاش بر اعطای حقوق بیشتر و رفع موانع و تبعیضات علیه جامعه رنگین کمانی می شود، در جوامع در حال توسعه و سنتی تر، مانند ایران، این قشر همچنان ناگزیر از پنهان کردن هویت جنسی خود و رابطه احساسی شان دارند. به هر تقدیر، همگام به فراگیری اینترنت و روابط نزدیک تر انسان ها فارغ از مسئله مرزهای سیاسی، این تابو در حال شکستن است و در سطح جامعه بیش از پیش پذیرفته شده به نظر رسد؛ موضوع البته در سطح کلان متفاوت است و سیاستمداران این کشورها، مانند ایران که بعضاً مدعی نصب از جانب خدا و اداره کشور به طرق دینی هستند، در برابر این موضوع ایستادگی می کنند. جای شوربختی است که در این جوامع سنتی مردسالار، از چنین گرایشاتی به عنوان توهین به یکدیگر استفاده می کنند.
در قوانین موضوعه ایران، بحث چندانی از ایشان در میان نیست. در قانون مدنی، در بحث ارث اشاراتی به ایشان و نحوه تعیین سهم الارثشان شده است. وفق ماده 939 این قانون، «… اگر وارث خنثی بوده و از جمله وراثی باشد که از ذکور آنها دو برابر اناث می‌برند‌سهم‌الارث او به طریق ذیل معین می‌شود: اگر علائم رجولیت غالب باشد سهم‌الارث یک پسر از طبقه خود و اگر علائم اناثیت غلبه داشته باشد سهم‌الارث یک دختر از طبقه خود را میبرد و اگر‌هیچ یک از علائم غالب نباشد نصف مجموع سهم‌الارث.» گرچه این ماده صرفاً در خصوص هرمافرودیت ها می باشد، وضعیت برای سایر خانواده رنگین کمانی مشخص نیست، و باید علی الظاهر قائل به سهم الارث بر اساس جنسیتی که با آن متولد شده اند بود.
قانون حمایت از خانواده مصوب 1391 در بند 18 از ماده 4 خود در خصوص تغییر جنسیت سخن گفته و دادگاه های خانواده را صالح به رسیدگی می داند. البته در حکم صادر شده باید دادگاه رای به تغییر اوراق هویتی نیز بدهد وگرنه فرد پس از تغییر جنسیت باید مجدداً به دادگاه مراجعه کند.
آنچه تا اینجا آمد، صرفاً در خصوص افراد خنثی بود. اما در خصوص همجنسگرایان در قوانین مدنی ایران سخنی به میان نیامده است. در حقوق کیفری، اما وضع متفاوت است. قانون مجازات اسلامی از ماده 233 الی 241 به موضوع همجنسگرایی پرداخته است. وفق ماده 234 «حد لواط برای فاعل، درصورت عنف، اکراه یا دارا بودن شرایط احصان، اعدام و در غیر این صورت صد ضربه شلاق است. حد لواط برای مفعول در هر صورت (وجود یا عدم احصان) اعدام است.تبصره ١- در صورتی که فاعل غیر مسلمان و مفعول، مسلمان باشد، حد فاعل اعدام است.» بنابراین مرد مفعول محکوم به اعدام است، در حالیکه مرد فاعل به صد ضربه شلاق محکوم می شود. احصان که در این ماده آمده یعنی متاهل بودن و امکان رابطه جنسی با همسر؛ در حالت اخیر حکم فاعل نیز اعدام است. در خصوص مساحقه (لزبین) مجازات صد ضربه شلاق است. البته وفق ماده 136 این قانون در صورت تکرار «جرم» و در مرتبه چهارم، حکم اعدام جاری می گردد.ریشه این احکام در اسلام و قرآن است، و از آن جهت به معاشقه همجنسگرایان مرد «لواط» می گویند که در قرآن این موضوع در خصوص قوم لوط مورد اشاره قرار گرفته است. ایشان با توسل به عقوبت آن قوم، معتقد به وجوب اعدام هستند. البته موضوع تغییر جنسیت نیز، گرچه در ایران انجام می شود اما مخالفانی جدی دارد که با توسل به آیه 119 سوره نساء معتقدند این جراحی «دخالت در خلقت الله» است و حرام.در منابع فقهی، تولد افراد خنثی چنین ذکر شده است: «در هنگام نکاح، عقد باید در روز جاری و در شب واقع گردد. بر مرد است که در هنگام نزدیکی، دست راست خود را بر پیشانی زن گذاشته و ذکر نام جل جلاله نماید. اگر چنین نکند، شیطان رجیم در اتاق حاضر شده و همزمان آلت خود را به داخل فَرْج زن وارد می کند و فرزند حاصل از این جماع، مخنث می شود.» (ر.ک. شرح اللمعه الدمشقیه؛ شهید ثانی؛ کتاب النکاح). جاری کردن عقد به معنای خواندن خطبه ازدواج و قبول زوجین است و واقع ساختن آن به معنای انجام عمل زناشویی است. فَرْج (به فتح ف و سکون ر) همان واژن یا آلت تناسلی زنانه است. البته که مجدداً در اینجا از همجنسگرایان سخنی نیست. جالب اینجاست که از سویی حکم همجنسگرایی از صد ضربه شلاق تا اعدام ذکر می شود، اما از سوی دیگر، انجام عمل جنسی با غلام (برده جنسی مذکر) مجاز خوانده شده است.
در پایان، باید متذکر شد که وجود شرایط عمل تغییر جنسیت، به معنای داشتن حقوق و پذیرش جامعه نیست و ای بسا که پس از انجام عمل جراحی از سوی خانواده خود به نام «شرف و ناموس و آبرو» طرد می شوند. موضوع برای همجنسگرایان بدتر است و یک ماه پیش در آخرین نمونه رسانه ای شده، علیرضا فاضلی منفرد، جوان 20 ساله اهوازی که موفق به اخذ معافیت از خدمت سربازی به دلیل هویت جنسیش شده بود، پس از دریافت کارت معافیت و وقوف خانواده اش به این موضوع، توسط برادران و پسر عموهایش به قتل رسید و سرش از بدنش جدا شد.
تقدیم به علیرضا فاضلی منفرد و جوانی از دست رفته اش
هوشمند رحیمی (حقوقدان) – 16 خرداد 2580
